27 Aralık 2010 Pazartesi

DENEY(Yüklü Cisimler Arasındaki Kıvılcım Atlamasının Gözlenmesi)

DENEYİN AMACI: Yalıtkan bir cismi  elektrik yükleriyle yükleyip,  kıvılcım atlamasını görmek.
HAZIRLIK SORULARI:
1-Yağışlı havalarda şimşek çaktığı zaman radyonun parazit yapmasının sebebi nedir?
2-Kışın üzerimizdeki yünlü kazakları üzerimizden çıkarırken çıtırtı çıkmasının nedenlerini araştırınız.
3-Akaryakıt taşıyan tankerlerin depoların altına yere değecek şekilde zincir sarkıtmasının nedenlerini araştırınız.
DENEY DÜZENEĞİ:
Araç ve Gereçler
*statif çubuk
*hertz ayağı
*ebonit çubuk
*ikili bağlama parçası
*naylon ağ ipliği
*plastik levha
*elektroskop
*yalıtkan saplı metal tabla

DENEYİN YAPILIŞI:
1-Naylon ağ ipliğinden 40-50 cm uzunluğunda bir lif ayırınız. Bu lifin ucuna aliminyum kağıdını kabaca sararak  bir küre haline getiriniz ve statif çubuğa bağlanmış hertz ayağına asınız. Böylece bir elektrik sarkacı hazırlamış olursunuz.
2-Plastik levhayı, çuha ile sürterek elektrikleyiniz. Metal tablayı plastik levha üzerine oturtunuz ve parmağınızı metal tablaya dokundurup çekiniz.
3-Metal tablanın yalıtkan sapından tutarak hazırladığınız elektrik sarkacına yaklaştırınız ve sarkacın hareketini gözleyiniz.
4-Yüklü elektroforu elektroskobun başlığına yaklaştırarak kıvılcım atlaması ile birlikte elektroskobun yüklendiğini gözleyiniz.
DENEYİN SONUCU:
Yüklü cisimler birbirini ya iter ya da çekerler. Aynı cins yükler birbirini iterken, zıt yüklü cisimler birbirini çeker. Sürtünme ile elektriklenmede cisimler zıt yükle,  dokunma ile elektriklenmede ise aynı yükle yüklenir.Etki ile elektriklenmede  yakın uç zıt uzak uç ise aynı cins elektrik yükü ile  yüklenir.

DENEY(Ağız İçi Epitel Hücrelerinin İncelenmesi)

DENEYİN AMACI: Ağız içi epitel hücrelerini mikroskopta incelemek, soğan zarı hücresiyle karşılaştırmak.
HAZIRLIK SORULARI:
1-Epitel hücreleri vücudun nerelerinde bulunur? Araştırınız.
2-Ağız içi epitel hücreleri ile soğan zarı hücresinin mikroskoptaki görünümleri arasındaki benzer ve farklılıkları nelerdir?
3-Bir bitki hücresi ile hayvan hücresi arasındaki benzer ve farklılıklar nelerdir? Araştırınız.
Araç ve Gereçler
*mikroskop
*lam
*lamel
*kalın uçlu kürdan
*metilen mavisi ve iyot çözeltisi
*su
*damlalık
*kurutma kağıdı
DENEYİN YAPILIŞI:
1-Temiz bir lamın üzerine damlalıkla bir damla su koyunuz.
2-Ağzınızı açarak kürdanın kalın tarafıyla yanağınızın iç yüzeyini yada dilinizin üzerini  hafifçe sıyırınız..
3-Kürdanın ucundaki tükürüklü maddeyi, lamın üzerine damlatmış olduğunuz suya karıştırınız.Taşma olduğunda kurutma kağıdını kullanabilirsiniz.
4-Karışımın üzerine hava almayacak şekilde lamelle kapatınız. Preparatı mikroskopta inceleyerek, gördüklerinizi çiziniz.
5-Hazırladığınız örneğin üzerine damlalık yardımıyla metilen mavisi veya iyot çözeltisi damlatınız.
6-Lameli kapattıktan sonra tekrar inceleyiniz. Gördüğünüz şekilleri aşağıdakiyle karşılaştırınız.
DENEY SONUÇLARI:
Mikroskop incelemesinde boyanan hücrelerle boyanmayan hücreler arasında belirli farklar ortaya çıkmıştır. Boyanan hücrelerde çekirdek ve bazı hücre organelleri daha net görülür.Ağız içi epitelinde hücre duvarı ve kloraplast gibi organellerin olmadığı görülür.

DENEY(Elektrik Enerjisinin Isı Enerjisine Dönüştürülmesi)

DENEYİN AMACI: Elektrik enerjisinin ısı enerjisine dönüştüğünü görmek.
HAZIRLIK SORULARI:
1-Evimizde kullanılan elektrik sobasının ısı vermesi nasıl gerçekleşmektedir?Araştırınız.
2-Elektrik akımı bir iletken üzerinden akarken ısı enerjisine dönüşür mü? Nedenlerini araştırınız.      
1.döküm ayak-2 adet
2.yalıtkan saplı çubuk-2 adet
3.bağlantı kablosu
4.güç kaynağı
5.nikel krom tel ( 0,4 mm ve 0,2 mm)
DENEYİN YAPILIŞI:
1-Şekildeki düzeneği hazırlayınız.
2-Bağlantı kablosunun birini nikel krom tel üzerinde gezdiriniz. Bağlantı kablosunun arasında kalan nikel krom telin boyu kısaldıkça ısınmanın arttığını gözleyiniz.
3-Deneyi değişik kalınlıkta nikel krom telle tekrarlayınız.
DENEYİN SONUCU: 
İletken telin akkor hale gelmesi, tel üzerinde elektriksel enerjinin ısı enerjisine dönüştüğünü gösterir.
TEORİK BİLGİ:
            Isı bir enerji çeşididir. İletkenden akım geçtiğinde iletken içerisindeki serbest elektronların kinetik enerjileri, iletkenin atom ve moleküllerine çarparak enerjilerini aktarırlar.  Bunun sonucu olarak da atom moleküllerin titreşim genliği artar ve iletkenler ısınır.
            Direnci büyük iletkenlerde yüklerin kazandıkları enerjinin tamamına yakını ısıya dönüşür.

DENEY(Ağırlık mı? Kütle mi?)

Araç ve Gereç
*eşit kollu terazi
*dinamometre
*bir adet elma
*kalem kutusu
*içi su dolu şişe
*defter
Bunları Yapalım
-Eşit kollu terazi kullanarak sırayla cisimlerin kütlelerini öleçelim. Ölçüm sonuçalrımızı defterimize oluşturaağımız çizelgyee kaydedelim.
-Farklı cisimleri dinamometreye sırasıyla asalım. Dinamometrenin yayındaki uzamayı gözlemleyelim ve dinamometreden okuduğumuz değeri defterimize oluşturacağımız çizelgeye kaydedelim.
Sonuca Varalim
-Eşit kollu terazi ve dinamometreyle ölçülen değerleri karşılaştıralım.
-Etkinliğimizde, dinamometrenin yayının uzamasının sebebi nedir?
-Dinamometreye asılan cisimlerin yayda oluşturdukları uzama miktarlarını karşılaştıralım.

DENEY(Cisimler Niçin Yere Düşer)

Araç ve Gereç
*kağıt
*makas
*bant
*dünya modeli
*tahta silgisi
*kitap
*taş
Bunları yapalım
-Elimizde aldığımız tahta silgisini, kitabı ve taşı sırasıyla elimizden bırakalım ve hareketlerini gözlemleyelim.
-Kağıdı ve makası kullanarak kağıttan insan şekli keselim.
-Dünya modeline üzerine kağıttan kestiğimiz dört insan modelini Kuzey Kutbu'na , Güney Kutbu'na, Ekvator' a ve kendimizin belirlediği herhangi bir noktaya, gerçekte nasıl olduğunu düşünerek bant yardımı ile yapıştıralım.
Sonuca Varalım
-Elimizden bıraktığımız cisimlerin hareket yönleri nasıldır?
-Dünya modeli üzerine yerleştirdiğimiz kağıt insanların düşmeden durması için bant kullandık. Gerçekte insanların Dünya üzerinde durmasını sağlayan etki nedir?

DENEY(Haydi Misketle Oynayalım!)

Araç ve Gereç
*8-10 adet özdeş bilye
Bunları Yapalım
-Bilyeleri toplu olarak masamızın üzerine yerleştirelim.
-Başka bir bilyeyi durmakta olan bilyelere doğru iterek hareket etmesini sağlayalım
-Masanın üzerindeki bilyeleri gözlemleyelim.
Sonuca Varalım
-Toplu halde bulunan bilyelerin durumundaki değişikliği sağlayan nedir?

DENEY(En Süratli Kim?)

Araştırma sorusu:Burcu, Mert ve Ali'den hangisi süratlidir?
Araç ve Gereç
*metre
*kronometre ya da saniye gösteren saat
Problemi Nasıl Çözebiliriz?
   En süratliyi bulmak için Zeynep, şu çözüm yolunu önerdi: "Okulumuzun bahçesinde belirlenen bir mesafeyi herkes mümkün olan en kısa sürede koşmaya çalışsın. Herkesin bu mesafeyi koşması için geçen zamanlar karşılaştırılsın."
   Burcu ise, herkesin farkolı mesafeleri en kısa sürede koşmasını önerdi.
   Zeynep'in ve Burcu'nun önerdikleri çözüm yollarını biz de arkadaşlarımızla uygulayalım.
I.Aşama
Problemi çözmek için neler yapmalıyız?
Okulumuzn bahçesinde 30-40m'lik bir mesafe belirleyelim. Bir arkadaşmızda arkadaşlarımızın bu mesafeyi koşma zamanını kronometre ile ölçsün. Bu verileri defterimize oluşturacağımız çizelgeye kaydedelim.
Nelere Ulaştık?
-En sürartli kimdir? Buna nasıl karar verdik?
-Eğer arkadaşlarımız farklı mesafeleri koşsaydı en süratli olan arkadşımızı nasıl belirlerdik? Açıklayalım.
II.Aşama
Problemin Çözümünün Planı
   Okulumuzun bahçesinde her arkadaşımızın koşması için farklı mesafeler belirleyelim. Bu mesafeler 10 m, 20 m ve 30 m olabilir. Bir arkadaşımız 10 m'yi, diğer arkadaşımız 20 m'yi ve son arkadaşımızda 30 m'yi sırayla mümkün  olan en kısa zamanda koşsunlar. Yine bu mesafeleri koşarken bir arkadaşımız geçen zamanı kronometreyle ölçsün. Verilerimizi önceden çizdiğimiz çizelgenin benzerini defterimize oluşturarak kaydedelim.
Nelere Ulaştık?
-Alınan yol ve geçen zamanı kullanarak en süratli olan arkadaşımızı bulalım.

DENEY(Tohumlar Neden Farklı)

Araç ve Gereç
*limon,elma,zeytin,dometes,salatalık,taze fasulye,yeşil biber, kabuklu fındık, patlıcan vb.
*plastik bıçak
Bunları Yapalım
-Dörder kişilik gruplar oluşturalım.
-Gruptan herkesin farklı bir meyva getirmesini sağlayalım.
-Getirdiğimiz meyveleri ikiye bölelim.
-Bu meyvelerinin tohumlarının şekil ve büyüklüğünü gözlemleyelim.
-Gözlemlediğimiz meyvelerin tohumlarını şekil, büyüklük ve sayı bakımından karşılaştıralım. Bunlar arasındaki farklılıkların sebeplerini tartışalım.
Sonuca Varalım
-Zeytin meyvesi sadece bir tohum içerirken dometes meyvesinin içinde yüzerce tohum bulunur. Bitkilerin farklı sayıda, şekilde ve büyüklükte tohum oluşturmasının sebebi ne olabilir?
-Getirdiğimiz meyvelerden hangilerinin tohumunu yiyoruz?
-İncelediğimiz tohumlar dışında, besin kaynağı olan meyve ve tohumlar nelerdir?

DENEY(Çiçeğin Gİzemli Yapısı)

Araç ve Gereç
*farklı çiçekler(gelincik,sardunya,düğün çiçeği, gül)
*büyüteç
*büsturi
Bunları Yapalım
-Dörder kişilik gruplar oluşturalım.
-Sınıfta getirdiğimiz çiçeklerin kısımlarını büyüteçle inceleyelim ve bunların isimlerini arkadaşlarımızla tartışalım.
-Çiçeği, beyaz bir kağıdın üzerinde silkeleyelim. Kağıt üzerine düşen çiçek tozlarını büyüteç yardımıyla gözlemleyelim.
-Çiçeğimizi dıştan içe doğru kısımlarına ayıralım. Bu kısımlarını büyüteçle inceleyelim.
-Çiçeğin dişi organını bisturi yardımıla boyuna iki eşit parçaya bölelim. Her bir parçayı büyüteçle inceleyelim. Burada gördüğümüz yapıların görevini tahmin edelim.
-Çiçeğin kısımlarının görevlerini arkadaşlarımızla tartışalım.
Sonuca Varalım
-Çiçek tozlarının görevi ne olabilir?
-Taç yaprak ve çanak yaprak arasında gözlemlediğimiz farklılıklar nelerdir?
-Çiçeğin taç yapraklarının renkli olamasının bitkiye sağladığı yarar ne olabilir?
-Dişi ve erkek organ arasında gözlemlediğimiz farklılılar nelerdir?

DENEY(Canlıların En Küçük Yapı Bİrimi)

Araştırma Sorusu:Bitkileri ve hayvanları oluşturan küçük yapı birimleri birbirine benzer mi? Soğan zarındn ve yanak içinden aldığımızörnekleri mikroskopta incelediğimizde neler görürüz?
Araç ve Gereç
*mikroskop
*büyüteç
*kuru soğan
*dört adet lam
*dört adet lamel
*su
*damlallık
*bisturi
*pens
*siyah mürekkep
*yeşil gıda boyası
*ucu yuvarlak kürdan
*metilen mavisi veya iyot çözeltisi
Bunları Yapalım
I.Aşama
-Soğanı bisturi yardımıyla dört parçaya bölelim.
-Bir parça soğanın bir yaprrağını çıkaralım.Pens yardımıyla soğanın bu yaprağından zarını ayıralım. Bu zarı bir büyüteçle inceleyelim.
-İncelediğimiz zarı üç parçaya ayırıp her birini birer lam üzerine koyalım.
-Damlalık yardımıyla lamlar üzeirndeki zarlara sırasıyla bir damla su, bir damla yeşil gıda boyası ve bir damla siyah mürekkep damlatarak üzerlerini lamellerle kapatalım. Arada hava kabarcığı kalmamasına dikkat edelim.
-Hazırladığımız örnekleri sırasıyla mikroskopta inceleyelim.
-Gözlemlerimizi defterimize çizelim.
II.Aşama
-Temiz bir lamın üzerine damlalık yardımıyla bir damla su dmlatalım.
-Yanağımızın iç yüzeyini ya da dilimizin üzerini kürdanla hafifçe sıyıralım.
-Kürdanın bu ucuyla lam üzerindeki su damlacığı içerisinde bir süre küçük daireler çizelim.
-Bu damlacığın üzerini hava kabarcığı kalmayacak şekilde lamelle kapatıp mikroskopta inceleyelim.
-Hazırladığımız örnekteki lamelin kenarına damlalık yardımıyla metilen mavisi damlatalım. Örneğimizi yeniden inceleyerel gördüklerimiz defterimize çizelim.
Sonuca Varalım
-Gözelmelediğimiz yapıların her biri hangi geometrik şekle benziyor?
-Soğan zarından ve yank içinden alınan örneklerde gördüğümüz yapıları, diğer canlılarda görebilirmiyiz?Sebebini araştıralım.

DENEY(Kaslarımız)

    Kolumuzu dirseğimizden bükerek tekrar eski haline getirdiğimizde kaslarımız kasılıp gevşeyerek hareketlerimizi kolaylaştırır. Resimlerde hareketlerimiz sırasında kol kaslarının nasıl çalıştığını görülmektedir. Kaslarımızın çalışmasını gösteren bir model oluşturabilirmiyiz?
Araç ve Gereçler
-Bir adet balon
-Aynı uzunlukta iki adet cetvel
-Bant
-İp
-Makas
Bunları Yapalım
*Verilen araç ve gereçlerle kolumuzdaki kasların kasılıp gevşeme hareketini gözlemleyebileceğimiz bir model hazırlayalım.
*Bu modelle kolumuzdaki kasların çalışmasını açıklayalım.
Sonuca Varalım
*Modelimizde kullanılan balon, tahta cetvel ve bant, kolumuzdaki hangi yapıları temsil etmektedir?
*Oluşturduğumuz modelde tahta cetvelleri hareket ettirdiğimizde balonda nasıl bir değişim gözlendi?
*Kaslarımız nasıl çalışır?

DENEY(Eklemler)

Araç ve Gereç
*pipet
*ip
*kağıt
*kalem
*makas
Bunları Yapalım
-Bir kağıt üzerine eğri bir kağıt çizelim.
-Pipeti çizdiğimiz eğri üzerinde hareket ettirelim.
-Eliizdeki pipeti makasla birkaç parçaya bölüp parçaları ipe geçirelim. İpi geçirdiğimiz pipeti tekrar aynı eğri üzerinde hareket ettirelim.
Sonuca Varalım
-Pipeti kesilmeden önceki ve kesildikten sonraki hareketlerini karşılaştıralım.Pipet hangi durumda daha kolay hareket etti?
-Kesilmiş pipet parçaları arasındaki boşluğu iskeletimizdeki hangi yapılara benzetebiliriz? Bu yapıların hareketlerimiz üzerindeki etkisi hakkında ne söyliebiliriz?

DENEY(Kemiğin Yapısı)


Araştırma Sorusu
Kemiğin içinde neler olabilir?
Araç ve Gereçler
1.Bir su bardağı sirke
2.Bir su bardağı su
3.Üç adet pişirilmemiş, etlerinden ayrılmış, tavuk bacak kemiği
4.İki adet kapaklı cam kavonoz
5.Büyüteç
6.Eldiven
7.Diseksiyon kuvveti
8.Çekiç
Hipotez
*Kemiğin içi boştur.
Değişkenleri Kontrol Etme ve Değiştirme
*Bağımsız değişken:Kemiğin içine atıldığı sıvı(su ve sirke)
*Bağımlı değişken:Kemiğin yapısı
*Sabit tutulan değişken:Kemik
Deney Yapma
*Sınıfta dörder kişilik gruplar oluşturalım.
*Grupların her biri üçer adet etlerinden ayrılmış ve pişirilmemiş tavuk bacak kemiği getirsin.
*Getirdiğimiz tavuk bacak kemiğini diseksiyon küvetinin içine koyalım ve bu kemiği bükmeye çalışalım.
*Aynı kemiği büyüteçle gözlemleyelim.
*Gözlemlediğimiz bu kemiği çekiç ile kırrak iç kısmını büyüteçle inceleyelim.
*Kırılmamış olan kemiklerin birini sirke dolu kavanozun, diğerini su dolu kavanozun içide yedi gğn süreyle bekletelim.
*Bu sürenin sonunda kavanozlardn çıkardığımız kemikleri yıkadıktn sonra bükmeye çlışalım.
*Bu iki kemiği iç kısımlarını büyüteçle inceleyelim.
*Kemiklerle ilgili gözlem sonuçlarımızı karşılaştıralım.
Veri Toplama ve Veri Analizi
*Sirkede ve suda beklettiğimiz kemiklerde bir değişiklik oldu mu? Neden?
*Kemiğin iç yapısını incelediğimizde neler gördük?
*Kemiğin içi,dış kısmından farklı mı?
*Bulgular
*Bulduğumuz sonuçlar hipotezimizi destekliyormu, yoksa çürütüyormu?
Sonuç ve Tartışma
*Kemiğin yapısı nasıldır?
*Sirke kemiğin hangi özelliğini değiştirmiştir?Neden?